Sen cây cỏ, sống nhiều năm. Lá hình tròn, cuống dài, có gai đính ở giữa phiến lá, mép lá là các đường diềm cong. Hoa to, thơm, màu trắng hay hồng. Đế hoa chung nhiều lá noãn, phát triển thành quả, có vỏ cứng màu nâu.
Tên khoa học: Nelumbium speciosum Wild. = Nelumbo nucifera Gaertn., họ Sen (Nelumbonaceae). Cây trồng ở khắp các vùng ao hồ nước ta.
Mô tả: Cây cỏ, sống nhiều năm. Lá hình tròn, cuống dài, có gai đính ở giữa phiến lá, mép lá là các đường diềm cong. Hoa to, thơm, màu trắng hay hồng. Đế hoa chung nhiều lá noãn, phát triển thành quả, có vỏ cứng màu nâu.
Sen - Nelumbium speciosum Wild.
Bộ phận dùng: Hầu như tất cả các bộ phận của cây Sen đều sử dụng làm thuốc. Lá sen (Liên diệp, Hà diệp) – Folium Loti. Ngó sen (Liên ngẫu) – Nodus Rhizomatis Loti. Quả sen (Thạch liên tử). Tâm sen (Liên tâm) – Embryo Nelumbinis. Gương sen già sau khi lấy quả phơi khô (Liên phòng) – Receptaculum Nelumbinis. Tuy nhị (Liên tu) – Stamen Nelumbinis.
Thành phần hóa học: Flavonoid, alcaloid, acid đều có trong bộ phận: lá sen, gương sen và tâm sen. Ngoài ra trong hạt còn có tinh bột, đường, trong ngó sen có acid amin, vitamin C và tanin, trong tua sen có flavonoid.
Công dụng, cách dùng và liều lượng:
- Liên diệp, liên phòng làm thuốc cầm máu, Liên tâm dùng làm thuốc trấn kinh, thuốc ngủ và chữa thổ huyết. Dạng thuốc sắc, dùng 4-10g/ngày
- Liên nhục làm thuốc bổ, an thần, dùng trong trường hợp ăn ngủ kém, di mộng tinh, suy nhược. Dạng thuốc sắc, ngày dùng 10-20g,.
- Liên tu chữa thổ huyết, băng huyết, di mộng tinh. Người ta thường dùng nhị sen tươi để ướp cho chè thơm.
Bài thuốc
1. Chữa đau lưng mỏi gối, chân tay lạnh, ngủ ít, đi tiểu nhiều: Liên nhục 12g, , Táo nhân 8g, Phụ tử chế 8g, Quế nhục 6g, Hoài sơn 16g, Trạch tả 8g, Thục địa 12g. Sắc uống ngày một thang.
2. Chữa bệnh tâm thần thể hưng phấn: Tâm sen 8g, Cam thảo nam 8g, Đăng tâm thảo 6g, Lá tre 16g, Mộc thông 12g, Huyền sâm 12g, Mạch môn 12g, Sinh địa 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
3. Chữa mất ngủ, đau lưng mỏi gối: Tâm sen 30g, Cây xấu hổ 16g, lá Dâu tằm 10g, Đường 20g, Vông nem 10g, Lạc tiên 50g. Các loại dược liệu thái nhỏ phơi khô, sao vàng, sắc kỹ lấy nước thuốc hòa với đường uống nhiều lần trong ngày. Uống 1 thang mỗi ngày.
4. Người bệnh thần kinh suy nhược dẫn tới ăn không biết ngon, mất ngủ thường xuyên: Hạt sen 14g, Lạc tiên 16g, Long nhãn 12g, Mạch nha 12g, Củ mài 16g, Mật ong vừa đủ.
Chế biến: Lạc tiên chặt ngắn, sao vàng cùng hạt Sen, Củ mài thái lát, Mạch nha đem xay bột mịn, Long nhãn giã nhuyễn trộn mật ong sau đó trộn chung với bột thành khối nhuyễn đem làm viên bằng hạt ngô. Uống ngày 3 lần, mỗi lần 10-15g, chiêu với nước chín, uống trong ngày.
5. Triệu chứng người hồi hộp lo lắng, ngủ mơ hay mộng mị, ngủ không được, ăn uống kém, người mệt mỏi hay quên: Lá sen 20g, Lạc tiên 30g, Lá vông nem 20g, bình vôi 30g, Trinh nữ 20g. Ngày sắc 2 lần, 1 thang mỗi ngày.
6. Chữa di mộng tinh, thần kinh suy nhược: Cánh hoa sen 70g, Hạt sen 90g, Ngó sen 80g. Tất cả phơi khô trong chỗ râm mát, tán nhỏ, ngày 2 lần, mỗi lần uống 5g với 30ml rượu trắng.
7. Chữa khí hư bạch đới, phụ nữ khí hư ra nhiều, vón cục, màu trắng, hôi tanh, người hay mệt mỏi, đau lưng, sắc mặt kém tươi: Liên tu 15g, Củ gió đất 20g, Mẫu lệ 10g, Cam thảo dây 10g, Khiếm thực 20g.
8. Triệu chứng người mệt mỏi, lo lắng, hồi hội, hay quên, mất ngủ, biếng ăn: Tâm sen 15g, Viễn chí 20g, Lá vông 15g, Sinh địa 20g, Củ gió đất 15g, Táo nhân 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
9. Những người có tâm trạng buồn phiền khó ngủ, tâm hồi hộp, huyết áp cao, đêm nằm hay mê man hoảng hốt: Tâm sen 12g, Mạch môn 12g, Long nhãn 12g, Thảo quyết minh 12g, Sinh địa 12g, Táo nhân 12g. Sắc uống ngày 1 thang hoặc tán bột hoàn với mật ong, uống 20-30g.
No comments:
Post a Comment